این موزه با عنوان سراموزه رهگشای شناخته می شود كه در خانه شادروان علی اكبر رهگشای به همت فرزند ایشان دكتر محمد رهگشای، از مجموعه داران مشهور ایران ایجاد شده است.
خانه رهگشای شهرستان نطنز یكی از آثار ارزشمند شهر بادرود است. این خانه تاریخی هم اكنون به عنوان سرا موزه رهگشا مورد استفاده قرار می گیرد و كارگاههای آموزشی نیز در آن دایر است. این مكان تاریخی در تاریخ ۱۹/۳/۱۳۹۵ به شماره ۳۱۵۱۳ در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده است
در ۱۳۰ كیلومتری اصفهان و در شهر بادرود از توابع شهرستان نطنز موزه ای وجود دارد كه بزرگترین گنجینه مردم شناسی بادرود به شمار می رود. این موزه با عنوان سراموزه رهگشای شناخته می شود كه در خانه شادروان علی اكبر رهگشای به همت فرزند ایشان دكتر محمد رهگشای، از مجموعه داران مشهور ایران ایجاد شده است. رهگشای به همراه همسر فرانسوی خود در سال ۱۳۷۲ خانه پدری را كه در بادرود قرار داشت تعمیر كرد و تعمیرات اساسی را در ۱۳۷۵ به پایان رساند. وی پس از اتمام تعمیرات خانه پدری، سراموزه رهگشای را تاسیس كرد. دكتر رهگشای در این خانه بیش از دو هزار قطعه تاریخی نگهداری می كند و در معرض دید عموم قرار می دهد. این اشیای تاریخی آداب و سنن مردمان حاشیه كویر را به نمایش گذاشته است.
خانه رهگشای در كوچه «كوچه باغ» واقع گردیده كه به ورودی باغات سرسبز و با طراوت ختم می شده است. بنای این خانه از نظر كالبدی، جزو خانه های اقلیم خشك بوده كه دانش معماری آن در تطابق و هماهنگی با اقلیم بیابانی كاملا مشهود است، به گونه ای كه طی چهار فصل سال، به راحتی می توان از فضاهای مختلف آن استفاده كرد. طراحی باغچه های اطراف حوض مركزی، برگرفته از سنت قدیمی چند هزار ساله باغهای ایرانی است كه در مقیاس كوچك معرف بهشت یا باغ عدن است، همزیستی در ختان نمادین، با میوه های بهشتی مثل انگور، انجیر، انار و نیز درختان كاج و سروهای ناز كه معرف غرور و سرافرازی و آزادگی ایرانی است در اینجا مانند سایر باغ ها و باغچه های معروف ایرانی از جمله باغ تاج محل در هند، چهار باغ اصفهان، باغ فین كاشان نیز دیده می شود. درب دو لنگه ای چوبی دارای گل میخ ها با كوبه های زنانه و مردانه، هشتی یا رواق در آیگاه (ورودی) با سقف هلالی ضربی، سقف بلند گنبدی و نورگیر استوانه ای، دیوارهای ضخیم و طاقچه ها و فرورفتگی های متعدد برای نگهداری حبوبات و میوه های خشك و لبنیات و همچنین طراحی باغچه های اطراف حوض مركزی برگرفته از معماری باغ های ایرانی در مقیاس كوچك است.
این منزل تاریخی كه در ایام نوروز پذیرای مهمانان خارجی و داخلی است از معماری شگفت انگیز ایرانی-اسلامی برخوردار است به نحوی كه با گذر از هشتی و عبور از ایوان ستون دار شاه نشین و پایین رفتن از پله های نسبتاً عریض به میانسرای بیرونی قدم گذاشته و جهت میانسرا شمالی-جنوبی است كه مصالح آجر، گچ، گل، خشت و كاشی در آن به كار رفته است. كف میانسرا با آجرهای چارگوش بر روی سنگفرش قدیمی تر كف پوش شده و در میانه آن حوض سنگی بیضوی قرار دارد و در جبهه های غربی و شرقی دیوارهای بلندی است كه دارای ازاره ای آجرچین بصورت خفته-راسته است و در بالای آن طاق نماهای بزرگی به سبك اسلامی كار شده كه درون آنها با كاهگل قرمز پوشیده شده است. ستون ها و پیشانی طاق نماها بوسیله كاشی های هفت رنگ كار اصفهان پوشیده شده و در ضلع شمالی میانسرا، ایوان ستوندار، اتاق پنجدری، در ضلع جنوبی ایوان بهار خواب و در زیر آن سرداب وزیره و در جبهه جنوب شرقی كتابخانه (تالار بسم الله) قرار دارند.
موزه
این سرا موزه به عنوان بزرگ ترین گنجینه مردم شناسی بادرود به شمار می رود كه بیش از دو هزار قطعه تاریخی از نحوه آداب و سنن مردمان حاشیه كویری به طرز بسیار زیبایی چیده شده و هر سال در عید نوروز پذیرای هزاران بازدید كننده از سراسر ایران است كه تمامی این امكانات آن به هزینه شخصی خانوادگی تامین و به صورت بسیار زیبایی به نمایش در آمده است. یكی از قسمت های این سراموزه خانه عروسك محلی است كه شامل ۳۴ ماكت خانه عروسكی است كه از حدود ۱۵۰ عروسك دست ساز شناسنامه دار با لباس های محلی از جنس پارچه، چوب، كرك قالی، نخ و پنبه و سایر موادی كه با محیط زیست سازگاری دارد تشكیل شده است. عروسك‌های محلی سراموزه معرف افراد حقیقی و شخصیت های نخستین مشاغل و حرفه منطقه بادرود هستند. این موزه دومین موزه عروسك های سنتی در استان اصفهان است و پیش از این كاشان نیز چنین موزه ای را افتتاح كرده بود. عروسك های این موزه با عروسك های كاشان با توجه به اینكه هر دو شهر در حاشیه كویری هستند تفاوت خاصی ندارد. این عروسك ها توسط بانوان منطقه ساخته شده كه شامل شخصیت هایی مانند دلاك، ماما، گروه های شادمانی، حكیم باشی، قالی باف، كوزه گر و سایر حرفه هایی كه در منطقه كویری وجود داشته اند، هستند.
كارگاه‌ها و برنامه ها
شایان ذكر است در این سراموزه فعالیت های پژوهشی و آموزشی چون برگزاری كلاس های خوش نویسی، نقاشی و طراحی با كمك اساتید محلی، انجام كارگاه های آموزش نجوم و آشنایی كودكان و نوجوانان با مبانی علم اخترشناسی و رصد اجرام به كمك تلكسكوپ و بازسازی اجرام آسمانی با توپ و خمیر بازی، شناخت و معرفی گیاهان دارویی و ادویه جات در چارچوب مدرسه سبز، آموزش طراحی و ساخت عروسك های بومی ننه نخودی برای نونهالان، آشنایی كودكان با خانواده نت موسیقی با كمك روش های نوین آموزشی برای كودكان، كارگاه های آشنایی و شناخت تمبر، نقشه، نسخه، خط و سكه با بهره گیری از دانش كارشناسان مجرب مجموعه دار و غیره انجام می گیرد. علاوه بر این اجرای ویژه آیین های نوروزی مانند حاجی فیروز، اجرای موسیقی سنتی، رقص چوپی و برگزاری مسابقات متنوع كودكان از جمله برنامه های نوروزی سرا موزه رهگشای است.
